Literatura światów planowanych

ZABRANIA SIĘ KOPIOWANIA JAKICHKOLWIEK TREŚCI Z TEJ STRONY I ZAMIESZCZANIA ICH GDZIEKOLWIEK BEZ ZGODY AUTORKI KSIĄŻKI. ZABRANIA SIĘ RÓWNIEŻ JAKICHKOLWIEK REKLAM SPRZEDAŻY KSIĄŻKI W WERSJI EBUK, MOBI, PDF ITP. AUTORKA NIE SPRZEDAJE TAKICH ELEKTRONICZNYCH WERSJI KSIĄŻKI. 

Katarzyna Kuroczka

Literatura światów planowanych. O prozie socrealistycznej na Górnym Śląsku
Cieszyn 2017
ss. 364
Fot. na okładce i projekt okładki: Katarzyna Kuroczka





Literatura światów planowanych została zgłoszona do następujących konkursów:
Nagrody Historyczne POLITYKI 2018
13. Nagroda Literacka GDYNIA - w kategorii eseistyka
3. Górnośląska Nagroda Literacka JULIUSZ
11. edycja konkursu Książka Historyczna Roku - w kategorii najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku
Nagroda Identitas

O Literaturze światów planowanych w periodykach i w internecie:

Grażyna Kuźnik: Śląskie arcydzieło na cześć władzy i partii nie powstało. „Dziennik Zachodni”, 24.03.2017, s. 31

Roman Herrmann: Socrealistyczna scheda. „Hajduczanin. Miesięcznik społeczno-kulturalny” 2017, nr 4 (256), s. 15

Kamila Kasprzak: W stronę twórczej wolności. W: Kuźnia Literacka. [online]. [dostęp: 10. 04. 2017]. Dostępny w World Wide Web:
http://kuznia.art.pl/recenzje/1732-literatura-swiatow-planowanych-katarzyna-kuroczka.html

Gorzka, ale cenna lekcja. [Notatnik kulturalny]. „Śląsk. Miesięcznik społeczno-kulturalny” 2017, nr 4 (257), s. 79-80

Herbert Kopiec: „Dostał takiej manii, że chciał tylko od Stefanii…” „Wnet. Śląski Kurier” 2017, nr 35, s. 5

Bogdan Widera: Ciekawie o martwej twórczości. „Śląsk. Miesięcznik społeczno-kulturalny” 2017, nr 5 (258), s. 75

Marek Mikołajec: Niewygodne protezy. „Topos. Dwumiesięcznik literacki” 2017, nr 3 (154), s. 144-146

Alicja Łukasik: Literatura światów planowanych. „Szafa. Kwartalnik literacko-artystyczny” 2017, nr 63. [online]. [dostęp: 30. 09. 2017]. Dostępny w World Wide Web:
http://szafa.kwartalnik.eu/63/html/krytyka_literacka/lukasik_kuroczka.html (niestety
ten link jest już nieaktywny)

Janusz Ryszkowski: Literatura światów planowanych. „Prowincja. Kwartalnik społeczno-kulturalny Dolnego Powiśla i Żuław” 2017, nr 3 (29), s. 192-193

Julia Rott-Urbańska: Widmo socrealizmu na Górnym Śląsku. Recenzja książki Literatura światów planowanych. O prozie socrealistycznej na Górnym Śląsku. „Zaranie Śląskie. Seria druga” 2017, nr 3, s. 123-129

Leszek Jodliński: Śląsk źle zaplanowany (przez literatów). „Szafa. Kwartalnik literacko-artystyczny” 2018, nr 64. [online]. [dostęp: 02. 04. 2018]. Dostępny w World Wide Web: https://artpubkultura.blogspot.com/2018/04/64-szafa-w-sieci.html; http://artpubkultura.blogspot.ie/2018/03/leszek-jodlinski-slask-zle-zaplanowany.html
Konrad Zych: Nota. „Nowe Książki” 2018, nr 6, s. 62
Literatura światów planowanych. O literaturze socrealistycznej Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego oraz książce Katarzyny Kuroczki "Literatura światów planowanych. O prozie socrealistycznej na Górnym Śląsku" (cieszyn 2017) z prof. Krystyną Heską-Kwaśniewicz, dr Katarzyną Kuroczką, prof. Aleksandrem Nawareckim i prof. Dariuszem Rottem rozmawia Maria Sztuka. "CzasyPismo o historii Górnego Śląska" 2018, nr 1(13), s. 131-140

O Literaturze światów planowanych w telewizji:

„Aktualności”. TVP Katowice, 29 marca 2017 r., godz. 21.30 (7′ 34″):
https://katowice.tvp.pl/29711431/29032017-godz2130

O Literaturze światów planowanych w radiu:

Maciej Szczawiński: Skacząc po półkach. Radio Katowice, 02.03.2017, godz. 12.50.

6 czerwca 2017 – audycja w Radiu Katowice w cyklu „Więcej kultury proszę”. W ramach audycji rozmawiałam z Anną Musialik o mojej książce naukowej Literatura światów planowanych. O prozie socrealistycznej na Górnym Śląsku. Audycja była pilotem dłuższej rozmowy na ten temat w „Szkole bardzo wieczorowej”.

14 czerwca 2017 – audycja w Radiu Katowice w cyklu „Szkoła bardzo wieczorowa”. W ramach audycji rozmawiałam z Anną Musialik o mojej książce naukowej Literatura światów planowanych. O prozie socrealistycznej na Górnym Śląsku. Ponadto zaprezentowane zostały fragmenty socrealistycznej twórczości śląskich autorów w wykonaniu Jarosława Juszkiewicza.

Opinie z czwartej strony okładki:

Książka Literatura światów planowanych wpisuje się w osobny, wręcz „niszowy” kierunek polskiego literaturoznawstwa. Cenne jest pragnienie dr Katarzyny Kuroczki (Berety), by nie zamykać się w realiach PRL-u, ale by zobaczyć zjawisko w długim trwaniu i to z komparatystycznym rozmachem! Szczególne uznanie należy się publikacji za odkrywczą interpretację fatalnego wpływu socrealizmu, a zwłaszcza neo-socrealizmu (post-socrealizmu), na literacką kulturę Śląska. Autorce udało się zrozumieć i przedstawić dramat lokalnego środowiska pisarzy i kompromitację miejscowego „regionalizmu”. To gorzka lekcja, ale cenna, bo problem jest dotąd słabo rozpoznany.

prof. zw. dr hab. Aleksander Nawarecki

Udana i dobrze udokumentowana próba analizy konwencji tematycznych i stylistycznych (cenne uwagi o stylizacji gwarowej) prozy realizmu socjalistycznego powstałej na Górnym Śląsku – na szerokim tle porównawczym (obok perspektywy historycznoliterackiej i śląskoznawczej dr Katarzyna Kuroczka (Bereta) wykorzystała umiejętnie elementy socjologii literatury, biografistyki, kulturoznawstwa). Ważna książka, która pozwala lepiej zrozumieć współczesnym czytelnikom zjawisko socrealizmu na Górnym Śląsku w latach 1949−1955 oraz kontynuacji socrealistycznych konwencji sztucznie podtrzymywanych po 1956 roku. Autorka stawia śmiałą tezę, że literatura ta uwsteczniła sztukę pisarską na Śląsku, przerywając ciągłość historycznoliteracką i odcinając twórców od przedwojennej tradycji, zaprzepaszczając szanse na rozwój romantycznego naturalizmu, akcentującego na przykład tajemniczość czy nawet mistyczność kopalni. W dotychczasowym piśmiennictwie naukowym kwestie te nie były właściwie podejmowane, a twórczość wielu omówionych tutaj autorów była przez badaczy przemilczana. W książce znajdujemy też uzasadnioną hipotezę, że jednym z celów lokalnej literatury – swoistej produkcji literackiej − pisanej nieudolnie i schematycznie w duchu socrealizmu − było ośmieszenie regionu i jego mieszkańców w oczach reszty Polaków poprzez planowe tworzenie ideologicznego, tendencyjnego i niezwykle uproszczonego obrazu Śląska, degradacja miejscowej kultury, a także utrwalenie stereotypu Górnego Śląska jako ziemi robotniczej, charakteryzowanej za pośrednictwem takich pojęć, jak praca fizyczna, produkcja czy proletariat.

prof. dr hab. Dariusz Rott

Przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Spis treści:

Wstęp
1. Geneza socrealizmu w prozie powstałej na Górnym Śląsku
1.1. Kultura masowa i ideologia komunistyczna
1.2. „Laboratorium sowietyzacji”
1.3. Program realizmu socjalistycznego
1.4. Wokół kultury śląskiej i górniczego etosu pracy
2. Konwencje tematyczne i stylistyczne
2.1. Przodownik pracy kontra bumelant
2.2. Wyścig pracy
2.3. Partia
2.4. Materializm historyczny, czyli stosunek do przeszłości i tradycji
2.5. „Chore-zdrowe”, „stare-nowe”
2.6. Feminizm socrealistyczny. Iluzja równouprawnienia?
2.7. Produkcja, nacjonalizacja
2.8. Drugi, trzeci plan
3. Kontynuacje i nawiązania po 1956 roku
3.1. Realizm socjalistyczny – ciąg dalszy tradycji czy „biała plama” w literaturze powstałej na Górnym Śląsku?
3.2. Powieść produkcyjna a powieść o pracy – wpływ krytyki na kształt literatury po 1956 roku na Górnym Śląsku
3.3. Górnictwo w centrum uwagi – konkurs na powieść górniczą oraz Pamiętniki górników
3.4. Literackie egzemplifikacje kontynuacji i przekształceń
Zakończenie
Podziękowania
Nota
Bibliografia
Indeks osobowy


Biblioteki, którym przekazałam egzemplarz książki:

Biblioteka Narodowa
Biblioteka Jagiellońska
Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego
Biblioteka Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Biblioteka Uniwersytetu w Opolu
Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka w Katowicach
Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie
Biblioteka Śląska
Książnica Cieszyńska
Biblioteka Miejska w Chorzowie (dostępna w Czytelni Naukowej przy ul. Sobieskiego)
Biblioteka Miejska w Katowicach (dostępna w Filii nr 13 przy ul. Młyńskiej)
Biblioteka IV Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Chorzowie
Biblioteka Szkoły Podstawowej nr 17 im. Jana Pawła II w Chorzowie

Muzea oraz inne instytucje naukowe i kulturalne, którym przekazałam egzemplarz książki:

Muzeum Śląskie w Katowicach
Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie
Muzeum Historii Katowic
Muzeum im. Gustawa Morcinka w Skoczowie
Muzeum w Chorzowie
Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach
Instytut Śląski w Opolu
Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach
Chorzowskie Centrum Kultury – 6 egzemplarzy z przeznaczeniem na nagrody w Ogólnopolskim Turnieju Sztuki Recytatorskiej „Promuj Śląsk”
Wydział Kultury Urzędu Miejskiego w Chorzowie
Wydział Kultury Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach

Ponadto książkę zakupiła Miejska Biblioteka Publiczna w Wiśle oraz Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie drogą wymiany publikacji wszedł w posiadanie egzemplarza dla swojej Biblioteki.

Książkę zakupiły także następujące biblioteki zagraniczne:

Biblioteka Uniwersytetu Oxfordzkiego, Oxford, Wielka Brytania
Biblioteka Uniwersytetu Yale, New Haven, Cunnecticut, USA
Biblioteka Uniwersytetu Nowy Jork (Elmer Holmes Bobst Library), Nowy Jork, USA
Biblioteka Kongresu (Library of Congress), Waszyngton, USA
Biblioteka Uniwersytetu Stanford (Stanford Libraries), Kalifornia, USA

Ponadto książkę można wypożyczyć w następujących bibliotekach:

Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego
Miejska Biblioteka Publiczna w Opolu
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Rybniku